Srednjovekovno naselje Trgovište, današnje Pazarište, smešteno je na južnim obroncima planine Hodževo, u amfiteatralnoj dolini, na ušću Sebečevske reke u Rašku.
Trgovište se nalazilo na raskršću puteva koji su vodili od zapada i juga dalje prema istoku, to jest od Primorja ka središtu Balkana i Carigradu.
Od druge polovine 14. veka u njemu su privremeno, ili stalo bili naseljeni dubrovački trgovci. Od 1455. godine Trgovište je u posedu Osmanlija, a već od 1461. u njemu su postavljeni kadija i subaša. Stradalo je najverovatnije 1689. godine nakon okončanja velikog rata između Austro-ugarske monarhije i Osmanske imperije.
Arheološka istraživanja Trgovišta započeta su 1972. i trajala su do 1990. godine. Otkrivene su 64 kuće, 4 crkve, nekropole koje su formirane oko crkava, kao i velika količina pokretnog arheološkog materijala (kuhinjska i trpezna keramika, nakit, alatke napravljene od gvožđa, novac, tegovi i mnogobrojni drugi predmeti koji su se koristili u svakodnevnom životu).
Najstariji kulturni horizont Trgovišta je kasnoantička nekropola koja se formirala na levoj obali reke Raške, na mestu gde se nalazi ranovizantijska crkva sa grobnicom. Crkva je jednobrodna građevina sa polukružnom apsidom na istoku. U središnjem delu, ispod poda, smeštena je grobnica presvedena poluobličastim svodom. Opljačkana je ranije, a arheološkim iskopavanjima otkriveni su ispreturani skeletni ostaci četiri ili pet osoba. Crkva sa grobnicom se datuje u 5-6. vek. U toku konzervatorskih radova na memorijalnoj građevini pronađena je jedna oštećena rimska stela koja se datuje u kraj 2. ili 3. vek.
Prve kuće na Trgovištu nastale su u četvrtoj ili petoj deceniji 14. veka što je potvrđeno nalazima novca kralja Dušana. Bile su to brvnare sa ili bez suhozidnih kamenih substrukcija. Tokom prve polovine 15. veka nastaju prve kuće zidane od lomljenog i tesanog kamena. Iz tog perioda istražene su tri kuće. Sredinom 15. veka, nakon dolaska Osmanlija, dolazi do izgradnje novih kuća koje su bile spratne; u prizemlju su bile magaze sa trgovačkom robom, možda i radionice, dok se na spratu stanovalo. Ispred ulaza u prizemni deo građevina nalazio se duži hodnik koji je bio presveden i koji je nosio drveno stepenište kojim se stizalo na sprat kuće.
Crkva I otkrivena je na krajnjem zapadnom delu naselja, iznad leve obake Raške. Podignuta je tokom druge polovine 12. veka nad starijim grobljem. U pitanju je jednobrodna građevina koja je na istočnoj strani imala spolja trostranu a unutra polukružnu apsidu. Bila je živopisana. Krajem 14. ili početkom 15. veka crkva je dobila pripratu. Crkva II je podignuta tokom druge polovine 14. veka na krajnjem istočnom delu naselja, na mestu zvanom Tabačina. U pitanju je jednobrodna građevina sa pripratom. Na istočnoj strani nalazila se spolja trostrana, unutra polukružna apsida. Crkva je bila živopisana, o čemu svedoče otkriveni ostaci fresko-maltera. Oko nje se vremenom formirala veća nekropola.
Crkva III se nalazila iznad središnjeg dela naselja i sagrađena je između 1430. i 1455. godine. Podignuta je kao jednobrodna građevina sa spolja poligonalnom i unutra polukružnom apsidom na istočnoj strani. Tokom arheoloških radova uočeni su tragovi živopisa koji danas nisu vidljivi na terenu. Crkva je tokom druge polovine 16. veka bila obnovljena od strane spahije Vuje i njegovog brata mitropolita Mateje Pribisalića. Tom prilikom oslikan je novi sloj živopisa. Uz crkvu je sa zapadne strane prizidana i freskama oslikana priprata koju je porodica Pribisalić koristila kao svoj mauzolej. Tokom arheoloških iskopavanja pronađena je nadgrobna ploča Jerine Pribisalić, umrle 8. juna 1612. godine, žene Radivoja, kćeri spahije Vuje.
Crkva IV je manja grobna kapela podignuta južno od Crkve I. Nema apsidu na istočnoj strani, dok se sa južne strane nalazi manji aneks. Podignuta je u prvoj polovini 15. veka.
O postojanju pete crkve na Trgovištu svedoče istorijski izvori. Najverovatnije se nalazila sa desne strane ušća Sebečevske reke u Rašku. Na tom prostoru je istražen samo određeni broj grobova, dok je crkva stradala 10. maja 1518. godine od bujice reke Raške. Bila je posvećena sv. Simeonu.
Pogledajte koji su predmeti pronadjeni na ovoj lokaciji Antički period
Pogledajte koji su predmeti pronadjeni na ovoj lokaciji Srednji vek