Prilikom zemljanih radova na uređenju fudbalskog stadiona u Novopazarskoj Banji 1982. godine, došlo je do iznenadnog otkrića novog arheološkog nalazišta, ali nažalost i do njegovog gotovo potpunog uništenja. Naredne godine su usledila arheološka istraživanja koja su trajala 6 godina. Tokom tih radova otkrivene su četiri humke u kojima su sahranjeni spaljeni pokojnici u keramičkim urnama. Ovakav način sahranjivanja pokojnika karakterističan je tokom kasnog bronzanog doba, to jest oko 1200. godine p. n. e. Isti prostor korišćen je za sahranjivanje i tokom gvozdenog doba, oko 700. godine. p. n. e, pri čemu su pokojnici bili sahranjivani skeletno i sa prilozima. U grobovima su pronađeni: dva pehara sa drškama, tri gvozdena koplja, gvozdeni nož i kameni brus.
Novopazarska Banja je bila naseljena i u vreme Rimljana. Otkriveni votivni spomenici iz Banje su bili posvećeni Jupiteru i ostalim božanstvima tog mesta, gde je sigurno bio razvijen i kult genija — duha zaštitnika mineralnih izvora. Otkrivena su i dva hrama manjih dimenzija.
Hram dimenzija 6,30 x 3,20 m je sličan brojnim manjim hramovima podizanim uz banjske izvore. Najverovatnije je bio izgrađen krajem 2. i početkom 3. veka. Na osnovu pokretnog arheološkog materijala, prvenstveno fragmenata keramike i novčića, ustanovljeno je da je korišćen i tokom 4. veka, a možda i kasnije. U ranohrišćanskom periodu, to jest vremenu pokrštavanja, verovatno je korišćen pomenuti, ali i drugi hram otkriven severoistočno od ovog. I ovaj hram je izgrađen krajem 2. i početkom 3. veka, kao tipični hram sa antama, dimenzija 7,80 x 6 m. U drugoj polovini 4. veka znatno je rekonstruisan, tako da je od njega formirana manja jednobrodna crkva sa apsidom bez profilisanog ramena. Crkvi je sa zapadne strane pridodat paraklis.
Najveći, i u isto vreme najviše oštećen, objekat na lokalitetu je ranovizantijska bazilika. Očuvan je deo apside, južnog zida i paraklisa postavljenog pored njega. Bazilika je duga 21 m sa apsidom širine 5 m, dok je ukupna unutrašnja širina broda iznosila 8 m. Sa spoljašnje strane aspide podignut je podzid koji je sprečavao obrušavanje sa padine. Bazilika je delimično ukopana u padinu kako bi se ispoštovao prostor susednih kapela. Podizanje bazilike se vezuje za graditeljsku delatnost cara Justinijana i samim tim vreme njenog podizanja se određuje u 6. vek. Tu je moglo da bude i sedište horepiskopa koji je bio povezan sa episkopijom nekog obližnjeg gradskog punkta.