ISTORIJA

Ovo odelјenje je deo organizovanog stručnog rada u Muzeju, pa su istorijski predmeti prikuplјani uporedo sa eksponatima iz drugih oblasti. Neki su prisutni od samog formiranja Muzeja, dok su drugi nabavlјani u toku dugogodišnjeg rada kupovinom ili poklonom.

Istorijsko odelјenje Muzeja „Ras“ poseduje zavidan broj eksponata koji su razvrstani po određenim celinama: oružje, odlikovanja, vojnička oprema, biste, stare knjige, dokumenata, pečati, fotografije i numizmatika.

Gledajući vremenski period koji predstavlјa ovo odelenje bio bi kraj 16. do sredine 20. veka. Istorijsko odelenje sa numizmatilkom zbirkom broji oko 1300 eksponata. Među najstarije eksponate ovog odelјenja spadaju jatagani koji pripadaju kraju 18. i početku 19. veka.

Iz istog vremena potiče i devet sablјi  Sablјe su korišćene u 17. i 18. veku na našem području, kao  i u Prvom i Drugom srpskom ustanku i to austrijske, turske, srpske i druge.

Pored jatagana i sablјi, hladnom oružju pripadaju i: bodeži, noževi, bajoneti i kasature.

Među vatrenim oružjem najstarije su kubure (tri primerka), koje su preteče kasnijih pištolјa koji su i najbrojniji među vatrenim oružjem u našem Muzeju. U istorijskoj zbirci postoje dve vrste kubura: dve pećanke iz prve polovine XIX veka i jedna skadarka.

Dok kubure vremenski pripadaju prelazu iz 18. u 19. vek, pištolјi se vremenski određuju u razdoblјe od 19. veka do kraja Drugog svetskog rata.

Istom vremenu pripadaju puške koje su se proizvodile u zemlјama Evrope (Austrija, Italija, Francuska, Grčka), kao i puške koje su se proizvodile na našem prostoru u domaćim radionicama. Od vatrenog oružja ima u zbirci jedan puškomitralјez MADSEN, prvi put proizveden u Danskoj 1903. godine. i jedan minobacač kalibra 50 mm. Ručno vatreno oružje imalo je i svoj pribor poput fišeklija i zejtinlica ili mazalica koje su prilično zastuplјene u ovom odelenju.

Od odlikovanja u Muzeju se nalaze ordeni, medalјe i spomenice i ukupno ih ima 38 komada.U Srbiji se umetnost izrade medalјa javlјa tek sredinom 19. veka. Do tada su strani ordeni i medalјe predstavlјali jedine zvanične znake priznanja ratnih i mirnodopskih zalaganja   Pored ostalih u Muzeju se mogu i sledeća odlikovanja: Orden medžidije 1853; Orden Svetog Save V stepena – 1883;  Medalјa za vernost otadžbini; Medalјa Franje Josifa – 1848-1908; Medalјa za hrabrost; Spomenica srpsko-turskog rata; Orden Dobrom strelcu; Spomenica srpsko-bugarskog rata 1913. Spomenica rata za oslobođenje i nezavisnost 1875-1878.

Kralј Aleksandar I Karađorđević 20. aprila 1934. godine posetio je Novi Pazar i Sopoćane. Tom prilikom obišao je i školu u Požegi. Pored novinskih članaka, koji su propratili kralјev dolazak u Novi Pazar, Muzej poseduje i bronzanu bistu kralјa Aleksandra I Karađorđevića  Kralј je predstavlјen u vojnoj uniformi sa albanskom spomenicom na grudima i ordenom za vernost otadžbini. Autor biste je Slavko Miletić.
Sastavni deo istorijske zbirke čine i pisaće mašine, stare knjige i dokumeta. Pored nekoliko pisaćih mašina, izuzetno vredan eksponat predstavlјa nemačka mašina za dešifrovanje iz Drugog svetskog rata, koja je bila u posedu okupacionih snaga Balkana. Mašina je marke «Cosmos» Berlin sw 68 MERCEDES-EUKLID.

Među starim knjigama, koje su čuvaju u Muzeju, nalaze se dve vrste: one koje su pisane arapskim pismom i turskim jezikom i crkvenoslovenskim pismom. Skoro sve knjige su sa čvrstim povezom, od platna ili kože, koji je prilično oštećen.

Pored knjiga, u istorijskoj zbirci se nalazi i jedna geografska karta Turske imperije, nastala na prelazu iz 19. u 20. vek i više dokumenata pisanih, kako arapskim, tako i srpskim pismom.

Uz stara dokumenta sačuvani su i pečati – muhuri, manjih dimanzija i izrađeni, uglavnom, od bronze. Sastoje se od jedne okrugle ploča sa čije jedne strane je tekst ispisan arapskim pismom, a sa druge trougaona pločasta izrezbarena drška.

Kada su u pitanju stare fotografije, najznačajnije su one sa početka 20. veka. Radi se o fotografijama Novog Pazara i okoline koje je napravio nepoznati austrougarski oficir koji je boravio na našem području za vreme Prvog svetskog rata. Negativi navedenih fotografija dobijeni su iz Bečkog arhiva. Zanimlјiva je i kolekcija fotografija koje je radio Dragoslav Bošković, učitelј koji se tridesetih godina 20. veka, zajedno sa suprugom, takođe učitelјicom, nalazio na službi u školi na Dojeviću.